İçindekiler
James Webb Uzay Teleskobu ve Amacı Nedir?
James Webb Uzay Teleskobu, Hubble Uzay Teleskobunun yerini alması için tasarlanan, Hubble Teleskobundan çok daha gelişmiş ölçekte ve teknolojideki uzay teleskobu pek çok gecikmeye ve aksaklığa rağmen artık uzaydaki yörüngesinde. Bize gördüğü şeyleri anlatmak ve göstermek için gerekli ayarlamaların yapılmasını bekliyor. Bilim adamlarının hesaplarına göre 2022 Haziran ayında James Web Uzay Teleskobundan ilk görüntüler gelmeye başlayacak.
Hubble Teleskobu hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Bu konu biraz tüyler ürpertici bir seviyede aydınlık. Bunu daha iyi kavramak için önce Hubble Teleskobundan biraz bahsetmemiz gerekiyor. Hubble Teleskobu neredeyse 200.000 galaksinin fotoğrafını çeken bir gözlemeviydi. Hubble teleskobuyla birlikte bilim hiç olmadığı bir şekilde uzayı anlamak adına ilerleme kaydetti. Hubble Teleskobuyla hiç göremediğimiz galaksileri görme ve onları etiketleme şansına eriştik. Aynı zamanda evrenin uçsuz bucaksız karanlık tarafını bir nebze de olsa ışık tutma şansı yakaladık.
Şimdi ise ondan çok daha büyük bir teleskobu uzaya gönderdik ve aylar sonra bize ilk fotoğraflarını vermesini bekliyoruz. James Webb Uzay Teleskobu bize evrenin başlangıcını gösterebilecek seviye de üstün bir teknolojiyle donatıldı. Yani bu demek oluyor ki önümüzdeki senelerde EVRENİN NASIL VAR OLDUĞU hakkındaki konularda daha fazla bilgi sahibi olabileceğiz. Bunun büyüklüğünü anlamak ciddi derece de çok zor. Teleskop günümüzden 13,5 milyar yıl öncesine ışık tutabilecek demek oluyor bu. Umarım bu konuyu net bir şekilde kavrayabilmişsinizdir.
Konuyu daha da anlamlaştırmak ve Hubble uzay teleskobu ile Jamess Webb Uzay Teleskobunun arasındaki farkı anlamamızı sağlayacak aşağıdaki fotoğraflara bakalım.
Yukarıdaki fotoğraf Hubble Teleskobu ile standart ölçekte çekilen bir fotoğraf. Bilim insanları galaksilerin arasındaki bu siyah boşluğun ne olduğunu anlamak adına aynı görüntüyü Hubble Teleskobundan 11 gün boyunca büyüterek tekrar gözlemliyorlar. Aşağıdaki boşluktan anlayacağınız üzere o boşluklar aslında boş değil Hubble Teleskobunun standart ölçeğinde bile görünmeyen diğer galaksiler. Şimdi ise Hubble teleskobundan çok daha büyük ve uzağı görüntüleyebilen bir teleskobun uzaya gönderildiğini hayal edin.
Bu Teleskop kelimenin tam anlamıyla bir zaman makinası görevi görecektir. Hayal gücümüzü biraz genişletip olaya şöyle bakalım. Diyelim ki önünüzde bir kapı var ve bu kapı sizi tarihte istediğiniz her noktaya götürebiliyor, kelimenin tam anlamıyla her noktaya. Şimdi siz bu kapıyla tarihin karanlık zamanlarına tarih öncesi devirlere gidip bir göz attığınızı düşünün. Oradaki insanların nasıl yaşadığını gördüğünüzü düşünün. James Webb Teleskobu’da neredeyse aynı görevi görecek bir kızılötesi uzay teleskobudur.
Şimdi bu fotoğraf size evrenin büyüklüğünü umarım bir nebze anlatabilmiştir. Asıl konu şu ki James Webb Uzay Teleskobu bunun çok daha ötesine evrenin başlangıcına ait kızılötesi ışınları görebilir ve bunları fotoğraf şeklinde bize sunabilir ve ilk defa evrenin oluşumu hakkında bilgiye bu kadar yaklaşmış olabiliriz.
James Webb Teleskobunun Arkasındaki Müthiş Mühendislik
Biraz da diğer teknik bilgilerden ve detaylardan bahsedelim. Teleskop adını 2002’deki Nasa’nın, Apollo projesindeki sorumlu müdürü James Webb’ten alıyor. Bu proje aslında 2007’de bitirilmesi bekleniyordu ki teknik aksaklıklar ve diğer nedenlerden ötürü projenin bitiş tarihi günümüze kadar süregeldi. Amacı evrenin ilk yıldızlarını göstermek olan James Webb Uzay Teleskobu, Hubble Teleskobunun yerini alacak ve yörüngeye oturduktan sonra 10 yıllık bir görev süresini tamamlaması bekleniyordu.
Tasarım tarihi 1995 olan Teleskop belli ve gerekli aksatmalar nedeniyle 25 Aralık 2021 tarihinde dünyadan yola çıkarak yörüngesine doğru hareket etmeye başladı. 29 Günlük bir süreç içerisinde Dünya ile Ay arasındaki mesafenin 4 katı kadar yol alacak ve yörüngesine oturacaktı. Güneşi, ayı ve dünyayı arkasına alan Teleskop güneşin verdiği ışıktan etkilenmeyerek daha düzgün ve net fotoğraflar çekmesi planlanıyor. Yörüngesine oturduktan sonra 6 ay içerisinde tam olarak faaliyete başlayacak ve bize gördüklerini anlatacak.
James Webb Uzay Teleskobunun biraz mühendisliğine girecek olursak, Teleskop o denli büyük ki Dünya’da, teleskobu uzaya götürecek herhangi bir roket bulunmuyor. Bu yüzden mühendisler kelimenin tam anlamıyla sanki katlanabilir bir masa edası şeklinde tasarlamışlar. Neredeyse bir basketbol sahası büyüklüğünde olan Teleskop’un her yeri katlanabilir şekilde tasarlanıp rokete öyle sığdırılabiliyor.
Projenin asıl gecikme sebeplerinden birisi de bu. Bu ayarlamalar o denli hassas olmalı ki Teleskop düzgün çalışabilsin. Eğer herhangi bir yerde herhangi bir parçası açılmaz veya hatalı bir şekilde açılırsa onlarca yıllık emek, zaman ve maddi kaynak boşa gidecek demektir. Tabi bunun için b ve c planları olsa da bu çok riskli ve bütün olasılıkları düşünülmesi gereken bir proje. Teleskobu taşıyacak roket ise Dünya’nın en büyük roketi olan Ariane 5 roketidir.
Bal peteği formunda altın kaplamalı aynalardan oluşan Teleskop’un her aynası milimlik oynama yapılarak tüm aynaların sanki tek bir aynaymış gibi hareket edilmesi sağlanmalı. Bu çok fazla küçük oynama ve zaman gerektiriyor. Aynı zamanda bu proje sadece Nasa’nın değil tüm Dünya’dan devletlerin katılımıyla gerçekleştiriliyor. Bu proje için şimdiye kadar çok fazla kaynak ve zaman harcandı ve şu anda yörüngesinde ayarlamaların yapıldığı bu Teleskoptan bize gördüklerini anlatması dışında yapacak pek bir şeyimiz yok gibi görünüyor.
Peki ya James Webb Uzay Teleskobu Bozulursa?
Hubble teleskobu bozulduğu gibi günün birinde James Webb Uzay Teleskobunun bozulmaması adına yapılan tüm bu çalışmaların düzgün gitmesi hayati önem taşıyor. 1995’te tasarlanan 2007 tarihinde yörüngede olması gereken bu teleskopun, 2021 yılına kadar uzamasındaki bir diğer sebepte bu faktörler. Bilim insanları böyle bir sorunun oluşmaması adına yüzbinlerce deneme yaptı. Eğer herhangi bir şekilde teleskop bozulur ise onu düzeltmek çok masraflı ve çok zaman alacaktır. Sürekli projenin ertelenmesini sağlayan bu sebepler yeterli olacak gibi görünüyor.
James Webb Uzay Teleskobu Teknik Bilgiler
- Görev süresi 10 yıl olacak şekilde tasarlandı.
- Fırlatılma merkezi, Guyana Uzay Merkezi.
- 18 Altıgenden oluşan aynanın birleşimiyle 6,5m çap elde ediliyor.
- 6 ton ağırlığa sahip.
- Toplam maliyeti +10 milyar dolar.
- Uzunluğu 20m, genişliği ise 14m.
- Dünyamızdan 1 milyon 500 bin kilometre ötede.