James Webb Uzay Teleskobunun Tüm Keşifleri – 2022!

James Webb Uzay Teleskobunun Tüm Keşifleri – 2022!

Daha önce James Webb Uzay Teleskobunun amaçlarından ve hikayesinden bahsetmiştik, hatta yörüngesine çıktıktan 6 ay sonra bize ilettiği ilk 5 görüntüyü de sitemiz içerisinde detaylı bir şekilde incelemiştik. Bu yazımızda ise biliyorsunuz ki 2023 yılını neredeyse bitirmek üzeriyiz, bu sebeple Webb’in bugüne kadar çektiği veya keşfettiği tüm gezegenleri ve yıldızları tarih sıralamasıyla listelemenin faydalı olacağını düşündük.

Bu yazımızda James Webb Uzay Teleskobunun 2022 yılına kadar çektiği tüm görselleri tarih sırasına göre herhangi bir atlama yapmadan sizlere göstermeye çalışacağız. Yazı içerisinde Webb’in 2022 yılının Temmuz ayında çektiği ilk 5 görüntüsü olmayacak. Webb’in ilk 5 fotoğrafını sitemiz içerisinde bulunan bir diğer yazımıza bulabilirsiniz.

Webb’in ilk görüntüleri için tıklayın.

2022 ve 23 yılını aynı yazıda yayınlamak oldukça karmaşık bir yapıya sebep olacağı için iki yazı yayınlama kararı aldık, 2022 ve 2023 keşifleri şeklinde.

James Webb Uzay Teleskobunun 2023 Yılı Keşiflerine buradan ulaşabilirsiniz.

Konuyu fazla uzatmadan içeriğimize başlamak istiyorum çünkü bildiğiniz üzere geçtiğimiz 2 yıl boyunca Webb oldukça fazla ötegezegen ve yıldız keşfetti, hatta bazen kendi güneş sistemiz içerisinde bulunan gezegenlere bile bakma fırsatını elde etti. Haliyle oldukça uzun bir konu bizleri beklemekte.

O yüzden hatırlatmakta fayda üst taraftaki içerik tablosunu kullanarak detaylı olarak atılan başlıklarla birlikte Webb’in uzay keşif serüvenine ortak olabilirsiniz.

Ağustos – 2022

Web, temmuz ayından sonra lenslerini oldukça uzak öte gezegenlere çevirdi, fakat araya birde Jüpiteri sıkıştırmayı ihmal etmedi.

Araba Tekeri Galaksisi – (CartWhell Galaxy)

2 Ağustos 2022’de Webb, Heykeltıraş takım yıldızı içerisindeki Araba Tekeri Galaksi’si hakkında detaylı 2 adet fotoğraf çekti. Bizden 500 milyon ışık yılı uzaktaki bu galaksinin içerisinde içerisinde parlak bir halka olmakla birlikte dış çerçevesindeki halka ile birlikte toplamda 2 halkaya sahip bir galaksidir. Görüntüsü at arabalarının tekerliğini anımsattığı için ismi Araba Tekeri yani Cartwheel Galaxy olarak adlandırıldı.

Webb bu galaksinin fotoğrafını bir kez Orta kızılötesi pozlama(MIRI) ile diğerini ise Yakın Kızılötesi(NIRcam) tekniğiyle çekti. Ardından bu iki teknik ile çekilen fotoğrafları birleştirerek ortaya galaksi hakkında daha fazla detay içeren bir kompozit ortaya çıkardı.

Jüpiter’e Bir Bakış

Webb, Araba Tekerliğinden sonra gözlerini daha yakın bir gezegene çevirdi, Jüpitere. 3 farklı kızılötesi tekniği kullanarak(NIRcam), Jüpiter hakkında daha önce bilmediğimiz ve göremediğimiz detayları bize gösterdi. Gördüğünüz tek fotoğrafta Jüpiter’in, halkasını ve uydularını görebilirsiniz.

Adrastea ve Amalthea, Jüpiter’in uyduları, arkada gördüğünüz sönük yıldızlar ise diğer yıldızlar.

Karbondioksite Sahip Bir Dış Gezegen: WASP-39B

Tıpkı bize gönderdiği 5 gezegende bulunan WASP-36B’deki gibi Webb gözlerini bir dış gezegen olan WASP-39B’ye çevirdi ve orayı gözlemleyerek veri setlerini dünyaya iletti. Veri setlerini inceleyen bilim insanları gezegende canlı yaşamının yapı taşlarından olan karbondioksit buldu. Böylece ilk defa bir öte gezegende karbondioksit keşfedildi.

Eylül – 2022

Dış Gezegen Görüntülendi! : HIP 65426 b

1 Eylül tarihinde Webb ilk kez bir dış gezegeni görüntülemeyi başardı. Bu gezegen bizden tam olarak 385 ışık yılı uzaktaydı. Bu çok büyük bir başarıydı çünkü bu bir güneş benzeri yıldız değil tıpkı dünyamız gibi bir gezegendi.

Tarantula Nebulası

Webb, Dünyamızdan yaklaşık olarak 170.000 ışık yılı uzaklıktaki Tarantula Nebulasını görüntülemeyi başardı.

Kızıl Gezegen: Mars

Webb, gözlerini Kızıl Gezgen Mars’a çevirerek onu gözlemlemek istedi. Bilim adamları bir ışık kaynağına bu kadar yakın bir gezegeni gözlemleyebilmesi için gerekli çalışmaları gerçekleştirdi, çünkü Webb çok uzaktaki gezegenlerden gelen ışığı yakalayabilmek adına geliştirilmişti. Bu kadar yakın bir gezegenden gelen bir ışık onu insan açısından yorum yapacak olursak kör edebilirdi.

Neptün Görevi

İlk kez Neptün’ün halkasını bu kadar yakından görebiliyoruz, arkadaki yıldız ise Triton yıldızı.

M74 Spiral Galaksi

Yine Helkeltıraş takım yıldızına ait bizden 29 milyon ışık yılı uzaklıktaki M74 Spiral Galaksi.

Ekim – 2022

VV 191 Gökada Çifti

Hubble ve Webb’in bir araya gelerek çektiği VV 191 Gökada Çifti.

Kozmik Parmakizi: Ağaç Halkaları – Wolf-Rayet 140

Her 8 yılda bir, bu görüntüdeki iki yıldız yörüngeleri tarafından bir araya getirilerek çarpışan gaz akıntıları oluşuyor ve doğru koşullar altında yeni bir toz halkası oluşuyor. Webb, burada görülen 17 halkadan 15’ini ilk kez ortaya çıkarıyor!

Yaratılış Sütunları

Hubble tarafından ilk kez 1995’te, ardından 2014’te fotoğraflanan bu devasa bulutsu bu kez Webb tarafından detaylı olarak fotoğraflandı. Çoğu kişinin favorisi.

Orta kızılötesi ışık yöntemiyle pozlanan Yaratılış Sütunları;

Yoğun Kozmik Düğüm

Webb bu kuasarın etrafında kozmik bir düğüm oluşturan en az 3 galaksinin olduğunu ortaya çıkardı. Kuasar, süper kütleli bir kara delik tarafından desteklenen, süper parlak bir galaktik çekirdektir.

Grafikte sol tarafta kuasarı vurgulayan bir Hubble görüntüsü yer alıyor. Sağdaki ve alttaki görüntüler Webb’in çeşitli dalga boylarındaki yeni gözlemlerini sunuyor. Kuasar çevresinde yeni gözlemlenen gökada kümesindeki gazın dağılımını, hızını ve yönünü gösteriyorlar. Renk ne kadar kırmızıysa, gaz kuasar’a göre görüş alanımızdan o kadar hızlı uzaklaşıyor; Renk ne kadar maviyse bize doğru o kadar hızlı hareket ediyor. Yeşil renk, gazın kuasar’a göre görüş alanımızda sabit olduğunu gösterir. 

Evrenin erken dönemlerine ait çok az sayıda “bebek” galaksi kümesi biliyoruz ve Webb, araştırmacılara bunun gibi kümelerin nasıl oluştuğuna ve geliştiğine dair anlayışımızı genişletmek için nadir ve heyecan verici bir fırsat sunuyor

Birleşen Gökada Çifti

270 milyon ışıkyılı uzaklıkta, birbirine dolanmış bir çift gökada çarpışıyor ve Samanyolu’nun 20 katından daha hızlı yeni yıldızlar yaratıyor. Webb’in bu görüntüsü etkileşim halindeki bu galaksilere yeni bir ışık tutuyor.

MACS 0647

Uzayda en uzak galaksileri daha kolay görmemize yardımcı olabilecek dev bir büyütecin bulunduğunu hayal edin. Neyse ki galaksi kümelerini kullanabiliriz! O kadar büyükler ki yer çekimleri arkalarındaki nesnelerin ışığını büküp büyütebiliyor. MACS0647-JD galaksisi ise önündeki MACS0647 adı verilen galaksi kümesi tarafından büyütülüyor. Bunun bir yan etkisi, büyütülmüş nesnelerin çarpık görünmesi ve hatta galaksi kümesinin kenarlarında birden çok kez görünmesidir. JD nesnesi buradaki kenar çubuğunda gösterildiği gibi 3 kez görünüyor. 

Sağda MACS0647-JD galaksisinin yakın çekim görüntülerini görüyor musunuz? Hubble yalnızca bir nesne gösterdi, ancak Webb iki tane olduğunu gösteriyor. Acaba bunlar birleşen iki galaksi mi? Veya bir galaksideki iki yıldız kümesi mi? Henüz bilmiyoruz ama Webb bunu anlamamıza yardımcı olabilir.

Kasım – 2022

Wolf-Lundmark-Melotte Cüce Gökadası

Cüce gökada Wolf-Lundmark-Melotte’nin (WLM) bu yepyeni görüntüsünde Webb teleskopu, Samanyolu dışındaki sönük yıldızları çözümlemedeki olağanüstü yeteneğini gösteriyor.

Ateşli Kum Saati: L1527

“Kum saatinin” tam ortasındaki koyu çizgiyi görüyor musunuz? Bu, bir proto-gezegen diskinin veya oluşurken yıldızın içine çekilen malzeme diskinin kenardan görünüşü. Yaklaşık olarak güneş sistemimiz büyüklüğündedir ve sonunda gezegenlere dönüşebilir ve bize güneş sistemimizin geçmişine dair bilgiler verebilir.

Abell 2744 Gökada Kümesi

Araştırmacılar Webb’i kullanarak alışılmadık derecede parlak iki erken gökada buldular; bunlardan biri şimdiye kadar görülen en uzak yıldız ışığını içeriyor. Galaksilerin büyük patlamadan 350 ve 450 milyon yıl sonra (sırasıyla yukarıdan aşağıya) var oldukları düşünülüyor. 

Birleşen Gökada Çifti: II ZW 96

II ZW 96, Dünya’dan 500 milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan ve Delphinus takımyıldızı yönünde gök ekvatorunun yakınında bulunan birleşen bir gökada çiftidir. Görüntü, birleşen gökadaların şiddetli girdabına ek olarak çeşitli arka plan gökadalarını da içeriyor.

Aralık – 2022

İkinci Dünya: TİTAN

Satürn’ün en büyük uydusu Titan, Güneş sistemimizde oldukça benzersiz özellikler taşıyan bir gezegen. Güneş sistemimizde, Dünya dışında sadece Titan’da nehir ve göller bulunmakta. Normalde yoğun bir bulut silsilesi Titan’ı detaylı gözlemlememizi engellese de Webb’in kızıl ötesi görüşü artık bu sorunu görmezden geliyor.

Yıldız Oluşumu Çelengi: NGC 7469

---

Webb’in gözlemleri ve keşifleri 2022 yılı için burada bitiyor, arada atladığımız bazı keşifler olabilir fakat bunlar kasıtlı olarak atlanmış olma ihtimaline sahiptir. Çünkü Webb’in bazı keşifleri veri setine dayandırılmakta ve oldukça geniş bilgi kapsamını gerektirmektedir. Bu gibi durumlarda Artist çalışmaları ile veriler önce bilim adamları tarafından grafiklere ardından artistler tarafından görsele dönüştürülür.

Yazımız içerisinde bu çalışmaları paylaşmamızın nedeni veri grafiklerinin bilim adamları için geniş kapsamlı bilgileri içermesi fakat kullanıcıya yönelik önemli detayları barındırmamasıdır.

Webb’in 2022 yılında yaptığı tüm keşiflere göz attık, 2022 ve 23 yılını aynı yazıda yayınlamak oldukça karmaşık bir yapıya sebep olacağı için iki yazı yayınlama kararı aldık, 2022 ve 2023 keşifleri şeklinde.

James Webb Uzay Teleskobunun 2023 Yılı Keşiflerine buradan ulaşabilirsiniz.